De Warmoesstraat werd eind jaren '50 het centrum van de Amsterdamse leerscene, die hier tegenwoordig door de volgende zaken vertegenwoordigd wordt:

Cruisebar: Dirty Dicks

Cruiseclub: Eagle Amsterdam

Evenementen: Leather Pride · Sportswear Weekend

Meer: Geschiedenis · Links

van de homohoreca in de Warmoesstraat


> De oudste geschiedenis speelde zich elders in de stad af

De eerste homozaak in de Warmoesstraat was café Rheinland van Henk ten Brink dat van 1933 t/m 1936 op nummer 77 gevestigd was. De zaak stond ook bekend als de "dubbeltjesbar" omdat een pilsje er 10 cent kostte. Later begon ome Henk een nieuw homocafé onder de naam Populair aan het Singel 536.


Begin van de leercultuur

De Amsterdamse leercultuur begon medio jaren vijftig in het aanvankelijk illegale hotelletje dat Sako Jan Tiemersma in de Warmoesstraat 22 runde. Hoewel tamelijk aftands werd het onder de naam Argos Pension de eerste locatie op het Europese vasteland die leerjongens van heinde en verre aantrok.

Als dependence van het pension werd in 1965 de kleine Argos Bar geopend in de nabijgelegen Heintje Hoeksteeg. Dit zaakje werd overgenomen door Kees Raadschelders, die de bar in 1979 verplaatste naar een groter pand aan de Warmoessstraat 95. Het Argos Pension was in 1977 op last van de brandweer gesloten.





Aan de Warmoesstraat 131 opende in 1962 travestiebar Madame Arthur. Daar konden mannen in drag optreden, dit naar het voorbeeld van een gelijknamige zaak die van 1961 t/m 1973 aan de Korte Leidsedwarsstraat 45 zat en waar naar Parijs' voorbeeld professionele travestie-optredens voor heteropubliek plaatsvonden.

De Madame Arthur in de Warmoesstraat maakte in 1965 plaats voor travestiebar Oporto. Deze zaak werd overgenomen door travestie-artiest La Michel, die de bar na een verbouwing in 1980 heropende en opnieuw de naam Madame Arthur gaf. Hier trad onder meer transpionier Aaïcha Bergamin op. Toen het pand ging verzakken werd de zaak in 1991 gesloten.






Nog in hetzelfde jaar als de Madame Arthur in de Warmoesstraat zijn deuren sloot openden Alex Kröner en Jacco Kooyman een vierde Madame Arthur in de Paardenstraat, maar pal naast de cafés met hoerenjongens was deze zaak al snel weer dicht.

Een groter succes was travestiebar De Lellebel die Hans Wijtenburg in 1997 in de Utrechtsestraat opende en die in vernieuwde vorm nog steeds bestaat.


Andere zaken in de Warmoesstraat

Een andere alternatieve zaak was café Casa Maria aan de Warmoesstraat 60, waar van 1972 tot 2006 een heel gemengd en met name ook Mediterraans en Caribisch publiek welkom was.

Rond 1970 bevonden zich in de Warmoesstraat ook twee zaken die waarschijnlijk wat meer reguliere homokroegjes waren, namelijk de Top Hit op nummer 51 en de Moulin Rouge op nummer 77.

> Lees ook: The Amsterdam Gay Bar Culture 1930-1970





In 1979 keerde de Argos Bar weer terug naar de Warmoesstraat en in hetzelfde jaar opende Paul Wierks op nummer 86 een nieuwe leerbar onder de naam The Eagle. Deze was vernoemd naar de beroemde leerbar The Eagle's Nest in New York.

Rond 1981 volgde aan de Warmoesstraat 93 een derde leerbar met darkroom onder de naam Club Jaecques. Deze zaak hield het bijna 20 jaar vol en sloot zijn deuren rond het jaar 2000.




Leerzaken elders in de stad

Ook elders in Amsterdam waren er zaken voor leerliefhebbers. Zo bevond zich al vanaf 1970 aan de Elandsgracht 29 de LL Club, van waaruit tot 1986 maandelijkse leer en SM-feesten in Het Pakhuis georganiseerd werden. Rond 1974 werd ook café De Goede Kant aan de Amstel een leerbar, die in 1981 werd omgedoopt tot Company.

In 1979 opende aan de Nieuwezijds Voorburgwal 101 de Wells Fargo Saloon en aan de Kerkstraat 4 de Spijker Bar. Een paar jaar later kregen leermannen met de Steps aan de Koggestraat 4-6 ook een eigen discotheek, die echter in 1987 al weer sloot.

Medio jaren tachtig volgden bij de Nieuwezijds Kolk de nog steeds bestaande cruisebars The Web en The Cuckoo's Nest en ook de seksorgies in de bar en op de kamers van hotel ANCO aan de Oudezijds Voorburgwal 55 trokken destijds leermannen vanuit de hele wereld.

Van 1996 tot begin 2006 vonden bovendien populaire tweemaandelijkse leerfeesten plaats in het COC-gebouw aan de Rozenstraat 14.




Medio jaren negentig

In 1994 verplaatste Paul Wierks The Eagle naar de Warmoesstraat 90 en doopte de bar op het oude adres om tot Dirty Dicks. In hetzelfde jaar was op nummer 23 de westernbar annex hotel Stablemaster geopend en op nummer 89 de leerwinkel Mr. B.

In 1996 volgde op nummer 51 nog de kleurrijke restaurant-bar Getto en later dat jaar organiseerde Martijn Bakker, eigenaar van leerwinkel RoB, de eerste Amsterdamse Leather Pride, met uiteenlopende activiteiten in de verschillende leer- en cruisebars van de stad.




Teruggang van de leerzaken

Ondertussen bevond zich sinds 1987 aan de Warmoesstraat 96 discotheek Cockring, die in 2010 na een drugsinval gesloten werd. In 2011 werd de zaak, zonder de darkroom, heropend onder de naam club Fuxxx, maar die werd in 2013 al weer omgebouwd tot The Warehouse, die in 2016 dicht ging.

In 2015 was na 50 jaar ook de roemruchte leerbar Argos al gesloten. Nadien geraakte de Warmoesstraat in de greep van het massatoerisme en verdwenen steeds meer homozaken. Zo verhuisde de leerwinkel van Mr. B in 2018 naar de Prinsengracht en ging eind 2019 ook restaurant-bar Getto dicht.

---

Facebook-groep: Warmoesstraat

Cruise bars: Cruising Amsterdam

Winkels: RoB · Mr. B

Kapper: Hans Douglas Hair

Hotel: ANCO

Memorabilia: Warmoesstraat @ Historypin

European leather and fetish history: Leatherhistory.eu

Queer Music Heritage Madame Arthur's, Amsterdam

Transgendermuseum: Madame Arthur Amsterdam


Nieuws- en achtergrondartikelen:

GayNews.nl: Eagle Amsterdam: 45 jaar van vrijheid en vooruitgang (2024)

Parool.nl: Hans van Schaik (1960-2023): ‘Hij heeft tot het laatst echt het uiterste eruitgehaald’ (2023)

Parool.nl: Bij fetisjwinkel Mister B gaan de zaken beter dan ooit (2020)

Winq.nl: The WareHouse sluit; Amsterdam weer gay club armer (2016)

Parool.nl: Darkroom wordt herinnering aan vorige eeuw door Grindr (2015)

Gaybars.eu: Argos Bar Amsterdam gesloten (2015)

GayNews.nl: In Memoriam - Paul Wierks (2011)

Volkskrant.nl: Amsterdamse Cockring moet dicht (2010)

Parool.nl: Homobar Stablemaster moet sluiten (2007)