In de Spuistraat en omgeving bevinden zich van oudsher een aantal heel uiteenlopende homozaken:

Café: Prik

Restaurant: 't Sluisje

Cruisebars: The Cuckoo's Nest · The Web

Sauna: Nieuwezijds

Straatfeesten: Koningsdag · Pride Amsterdam

Evenementen: Bear Pride · Leather Pride

Meer: Geschiedenis · Links

van de homohoreca in de Spuistraat en omgeving


> De oudste geschiedenis speelde zich elders in de stad af

De eerste homozaak in de Spuistraat was het sjieke homocafé Le Circuit dat van 1953 tot 1963 op nummer 330 zat en waar vooral betergesitueerde, oudere nichten kwamen, zoals de bekende couturier Max Heymans. Deze zaak was van de weduwe van Bob Scheper, die in de jaren dertig al homobars in de Nes en in de Watersteeg had gehad.





Niet ver bij Le Circuit vandaan, aan de Voetboogstraat 4, zat de Jamaica Inn (1948-1980), een café voor homo's van alle rangen en standen. Rond 1955 kwamen ook op de nummers 6 en 8 twee homokroegjes genaamd Paraplu, resp. La Vie en Rose. In 1964 werden ze samengevoegd tot club La Ronde, die in 1973 werd omgedoopt tot bar-dancing Quality Street.

In een souterrain pal daartegenover opende in 1984 de homo/lesbische boekhandel Vrolijk, die in 1989 naar een pand aan de Paleisstraat 135 verhuisde en uiteindelijk in 2017 moest sluiten. Eveneens in 1984 was in de Spuistraat zelf homoboekhandel Intermale geopend, die in 2011 zijn deuren sloot.

> Lees ook: The Amsterdam Gay Bar Culture 1930-1970




Homobordelen

Vanaf eind jaren zeventig kwamen er in het noordelijke deel van de Spuistraat enkele bordelen annex escortservices. Om te beginnen was dat op nummer 3 H het in 1978 geopende Boy Exclusief, later omgedoopt tot Guys International en sinds medio jaren tachtig Blue Boy geheten.

De achterzijde van het pand van Blue Boy, met als adres Nieuwezijds Voorburgwal 28-30, vormde bar/seksclub Why Not. Pal aan de overkant van deze straat, aan de Nieuwezijds Voorburgwal 27, was van eind 1984 tot 1989 seksclub en escortservice Zipper Boy gevestigd.




In 1977 opende aan de Spuistraat 21 de nog steeds bestaande seksshop, videotheek en cinema Man-to-Man, die tussendoor ook 4 Men en Amsterdam Gay Zone heette. Daarboven kwam jongensbordeel Boys Club 21, dat na de sluiting van Blue Boy/Why Not in 2004 het enige overgebleven homobordeel van Nederland is.

In de tweede helft van de jaren zeventig zat ook aan de Raamgracht 9 nog een homobordeel genaamd Romeo en van medio jaren tachtig tot 1991 kon men voor zulke diensten ook terecht bij De Boys aan de Amstel 140.

Aan de Spuistraat 44 zat in 1978 escortservice The White House, dat in 1984 tevens een bordeel genaamd Blote Boys & Bengels was geworden en begin jaren negentig Boys for Men heette. Later werd dit Gay Place, dat een bar, cinema, sauna, whirlpool en sm-room omvatte.

In 2004 opende in dit pand op nummer 44 de roze cadeauwinkel Gays & Gadgets, met daarin van 2009 t/m 2017 het Gay Tourist Information Centre (GAYtic) en sinds 2013 in de kelder de fetishwinkel Underground.




Aan de Spuistraat 216 bevindt zich sinds 1982 het grote kraakpand Vrankrijk, waar voor een meer alternatief LHBT-publiek wekelijkse dansavonden worden gehouden, aanvankelijk op de maandag, later op de woensdag (tegenwoordig onder de naam WTF Queer) en om de zoveel tijd ook op zaterdag.



Medio jaren tachtig kwamen iets oostelijk van de Spuistraat twee andere zaken met seksmogelijkheden die nog steeds bestaan, namelijk The Cuckoo's Nest aan de Nieuwezijds Kolk 6 en The Web aan de Sint-Jacobsstraat 6, beide met een grote darkroom.

Iets verderop, aan de Sint-Jacobsstraat 40, zat ergens rond 1990 waarschijnlijk heel kort de Rodos Bar. Pal naast The Web opende in 2010 gay bar Cozy die echter ook binnen twee jaar al weer sloot.

Vlak om de hoek, aan de Nieuwendijk 100, zat van 1962 tot 1977 sauna Atletic, die vanaf medio jaren zestig steeds meer homobezoekers trok. Oud en nieuw kwamen hier dicht bij elkaar, want in de schuin achter de Atletic gelegen Nieuwezijds Armsteeg opende in 2013 de enige nog bestaande homosauna van de stad: Nieuwezijds.

Naast de eerder genoemde Zipper Boy zaten aan de Nieuwezijds Voorburgwal ook nog café Jules (1967-1976) op nummer 132, de Wells Fargo Saloon (1979-1986) op nummer 101, discotheek Fizz (rond 1984) op nummer 165, café-restaurant La Strada op nummer 93 en tenslotte nog kort eetcafé Rico's Keldertje op nummer 306.




Prik en 't Sluisje

In de Spuistraat zelf is de bekendste zaak tegenwoordig het populaire gaycafé Prik dat zich sinds 2006 wat meer richting het midden van de straat op nummer 109 bevindt. In 2011 openden de eigenaren van Prik aan de Kerkstraat 23 bar-club Bump die echter in 2012 weer sloot.

In 2010, 2011 en 2014 werd Prik verkozen tot Beste Gay Café in de landelijke Homohoreca Verkiezing van GaySite.nl en in 2015 kreeg de zaak ook de prijs voor Beste Bar tijdens de uitreiking van de eerste en enige Rainbow Awards.

Schuin tegenover Prik zit het enige dragshow-restaurant van Amsterdam, genaamd 't Sluisje, dat in 1995 geopend werd in de Torensteeg, waar begin jaren '80 al de Roze Poëziewinkel zat. Een vergelijkbaar concept als 't Sluisje had korte tijd ook BurlesQue in de Reguliersdwarsstraat.

---

Cruise bars: Cruising Amsterdam

Winkels: Man to Man · Gays & Gadgets · Underground

Cultureel festival: GESPUIS in de Spuistraat (2013)

Memorabilia: Spuistraat @ Historypin


Nieuws- en achtergrondartikelen:

Parool.nl: Versnipperd maar onweerstaanbaar: ode aan de eclectische Spuistraat (2021)

GayNews.nl: Interview met Gerson & Jelger, de mannen van Prik (2021)

GayNews.nl: Arjan, onverstoorbare motor van o.a. de Cuckoo's Nest & The Web (2021)

Gaykrant.nl: Gaycafé Prik ervaart steeds vaker overlast (2021)

Parool.nl: 'Prik beste homocafé van Nederland' (2011)

Parool.nl: Homotoerist krijgt zijn VVV (2009)

GaySite.nl: Alex Kröner overleden (2004)