van Robert Weijers aan de Havana en De Trut


Danscafé Havana was van 1989 t/m 2002 een geliefde homozaak aan de Reguliersdwarsstraat. De Trut is al sinds 1985 een alternatieve discotheek aan de Bilderdijkstraat. Radiomaker Robert Weijers deelt hieronder zijn warme herinneringen aan beide zaken.

---

In juni 2004 blikte Robert in een audiocolumn terug op zijn tijd in het voormalige Danscafé Havana:

Bijna twee jaar geleden, een dinsdagavond. Ik had met vrienden wat kroegen afgestruind - een mooie avond, maar net nog niet af, dus deed ik wat ik altijd deed, ik toog naar club Havana. Toen ik echter de deur dicht vond, bekroop me een akelig gevoel.

Ik wierp een blik door het raam van het onderhavige pand aan de Reguliersdwars en kwam mezelf keihard tegen: ik zag niets dan mijn eigen teleurgestelde gezicht weerkaatst tegen de duisternis. Mijn ooit zo geliefde café was niet meer! Gesloten, voorgoed. O, Havana, waarom had ik het de laatste tijd toch zo links laten liggen!




Bijna twee maanden geleden nu, een dinsdagavond op dezelfde Reguliersdwarsstraat in Amsterdam. Andere kroegen, andere gezichten, andere economische tijden en andere prijzen. Ook ik ben veranderd. Ouder, wijzer? Ik ken het klappen van de homozweep.

Waar mijn hart vroeger bonkte van spanning en angst, klopt het nu veel rustiger, regelmatiger, dankzij routine, gewenning en een forse laag eelt. Mijn hart was allang niet meer zo makkelijk op hol te brengen, dacht ik, maar toen sloeg het toch, voor het eerst sinds lange tijd, een slag over. Ik durfde het eerst niet te geloven, maar brandde er nu licht in het pand van Havana?

Uit alle kroegen, koos ik, als jonge onzekere homo, Havana om mijn eerste wankele stappen te zetten. Net nieuw in Amsterdam, zocht ik warmte en veiligheid. De naam had een aantrekkingskracht die ik nooit goed heb kunnen verklaren. Exotisch, open en vrij, en een knipoog naar mijn geboortestad Nijmegen, die ook wel 'Havana aan de Waal' wordt genoemd, omdat het zo'n links bolwerk is.

Havana.. De naam spreekt zo tot de verbeelding dat ik hem nog vaak onder andere vlaggen terug heb kunnen zien: onder meer als naam van cafés in Den Haag en Zandvoort en als titel van het blaadje van de Hogeschool van Amsterdam. Helaas voor lange tijd niet meer onder de nu zo omstreden regenboogvlag, waar ik hem juist zo goed vond passen..

Niet lang voor het sloot, proostte ik er nog met een vriend en een vriendin op het goede leven. De vriendin was vol van verhalen over haar reis naar Cuba en haar enthousiasme was aanstekelijk. Met een hoerige flair zaten we gedrieën te lachen en te roken voor het raam.

Voor twintig minuten stond de hele bar blauw van onze rook, afkomstig van, hoe kon het ook anders, drie belachelijk dikke, lange, originele havana-sigaren! In deze sfeer zaten we, naar later pas bleek, voor de laatste keer in mijn favoriete café. Wat een viering leek, bleek eigenlijk een heimelijk afscheid.




Met het ontwaren van het licht in het voormalige Havana, vlamde er een sprankje hoop in me op. Enige navraag leerde me dat het pand inderdaad weer in gebruik was! Gekraakt, vernam ik. Een jongen die ik ken van het uitgaan, bleek een van de initiatiefnemers, en vertelde me het heuglijke nieuws dat het een alternatieve culturele vrijplaats zou worden, met thema-avonden, feesten en veel ruimte voor creativiteit.

Terstond gaf hij me een flyer met een uitnodiging.. Een uitnodiging! Hoewel ik in eerste instantie amper kon wachten, bekroop me toch ook wel de angst voor teleurstelling. Wat kon ik immers verwachten? Was het niet verstandiger het verleden het verleden te laten, en mijn romantische herinneringen te beschermen tegen de hardheid van het heden?

Toen ik het café dan uiteindelijk opnieuw betrad, bijna zo zenuwachtig als de eerste keer, was het of ik in een tijdscapsule stapte. De bar en het andere interieur bleken fysiek totaal ongemoeid gelaten. Een kraker vertelde me zelfs dat er bij binnenkomst nog half vergane bloemen in een vaas hadden gestaan.

Ik voelde me meteen weer thuis. De gemoedelijkheid van de rieten stoelen met het rode en zwarte pluche, het warme Havana-geel aan de muren, afgewisseld met de vele portretten van legendarische filmsterren en Cubaanse stijliconen, alles was er nog, en daardoor kwam alles voor mij ook weer terug.




Ik kijk naar boven naar de plaats van het intieme zitje waar ik zo vaak de kat uit de boom heb gekeken, maar ook de kroegkatten Patsy en Edina geaaid heb en koekkruimels gevoerd (wat is er eigenlijk van die beestjes geworden?) Ik heb hier talloze spannende afspraakjes gehad met allerhande lekkere jongens, waarvan sommige zelfs uitmondden in mijn eerste, prille, serieuze relaties. Ik heb er ruzies gemaakt en bijgelegd. Gefilosofeerd en geouwehoerd.

Ik kwam er met vrienden en geliefden, maar ook alleen. Ik schreef ik er vrijwel alle teksten voor mijn toenmalige radiocolumn. Niet zelden liet ik me daarbij inspireren door mensen en gebeurtenissen die met Havana te maken hadden. Zo was daar die bloedmooie barjongen, die al snel een droomjongen voor me werd: "Wat voor thee wil je? Ik zou kamille nemen, da's goed voor je. Wil je suiker of honing? Heb je honger, dan haal ik nog wat nootjes voor je.."

Ik heb er veel wonderbaarlijke mensen mogen ontmoeten: van een Engelse jongen met een slaapstoornis en een wazig verhaal over UFO's, een Franse jongen die Baudelaire kon citeren en met wie ik een herfstnacht heb rondgezworven in de diplomatenbuurt, tot een oudere homo die andere mannen beoordeelde op grond van het contact tussen hun en zijn hond, en een Arabische man die me ter plekke, aan een tafeltje boven, me zijn stijve lul liet zien.

Ik was er op momenten van geluk, maar ook van twijfel. Ik kon er feesten, maar ook als ik me niet zo goed voelde, kon ik er terecht om even te ontspannen. Havana stond me toe mezelf te zijn, hoe ik me ook voelde. Ik herinner me hoe ik na een verbroken relatie en een heftige griep naar het strand was gegaan om uit te waaien, en in Havana langzaam weer opwarmde met thee en een goed boek, en merkte dat ik mijn geur- en smaakvermogen weer terughad.

Havana.. Geboren in de tijd van Lubbers, opgedoekt toen de welvaart niet op leek te kunnen, en nu herrezen onder Balkenende. Bezuinigingen die de klok slaan, de broekriem die wederom aangehaald dient te worden, maar ondertussen wéér de verbeelding aan de macht. Het doet me goed opnieuw de smaak, de belofte en de inspiratie te mogen proeven!

Havana, I love you!

---

In december 2015 blikte Robert in zijn radioprogramma ook terug op zijn jaren in queerdiscotheek De Trut:

Zo’n dikke vijftien jaar geleden zette ik mijn eerste wankelmoedige stappen in potten- en flikkerdisco De Trut. Geplaagd door liefdesverdriet, zocht ik troost en afleiding, en vond uiteindelijk meer dan waar mijn gebroken hartje nog op had durven hopen.

Na dat eerste bezoekje, ingegeven door de veelvuldige aanprijzing dat deze tent “echt iets voor mij” zou zijn, was ik verkocht, en bleef ik terugkomen. Vijftien jaar later, maak ik zowat deel uit van het meubilair. De Trut, wie is er niet groot mee geworden?




Nu ik de veertig nader, kijk ik met vertedering terug op die eerste avonden. Niet alleen zijn het dierbare herinneringen, maar de belofte van toen blijkt springlevend in de twinkelende ogen van de jonge studenten die nu De Trut aan het ontdekken zijn. O heerlijke jeugd, o vrijheid, o experiment! Hoe groot was mijn beginnersgeluk, vervuld van gedans en gesjans. Hoe fijn was het je begeerd te weten.

Hoe machtig het gevoel de mooiste jongen van de avond mee naar huis te krijgen na het flirterig bietsen van een sigaretje. Hoe spannend om achter op de scooter te stappen bij die sexy jongen, of in het holst van de nacht nog met twee schatjes een trio te beginnen in Den Haag!

Hoe opwindend mijn aanvankelijke avontuurtjes ook geweest hebben mogen zijn, kwam ik er al snel achter dat De Trut zo veel meer is dan een bar om mensen op te pikken. De eigenzinnige sfeer die de vrijwilligers weten te creëren, is onnavolgbaar, theatraal, soms ogenschijnlijk weerbarstig, maar altijd verrassend.

Hun toewijding, idealisme en menselijkheid, maakt dat je je als bezoeker veilig voelt, wie of wat je ook bent. Hoe ver dit gaat, heb ik mogen ondervinden toen ik op het diepst van mijn depressie zat. Niet alleen kon ik me veilig voelen als LHBTQ-er, ook mijn schaduwkant en mijn chagrijn mochten er zijn.

Toen ik een paar maanden verstek had laten gaan, stelde een inmiddels goede Trutvriend voor toch weer te blijven komen, al was het alleen maar om hem een plezier te doen. Okay, voor mezelf hoefde het niet, en hoewel het de depressie niet oploste, en ik zeker een paar keer overtuigd was dat iedereen me haatte, viel het me beduidend meer keren mee dan tegen.

De Trut bleek een van de weinige uitgaansgelegenheden te zijn waar niet de oppervlakkige terreur van “doe eens lachen” heerste, maar waar mensen waren van verschillende leeftijd en kunne, die me accepteerden zoals ik was, niet veroordeelden, maar oprechte interesse toonden.




Soms werd het keldertje van Tetterode een ronduit magisch oord, in het bijzonder tijdens grote themafeesten. Nog geen jaar geleden, bijvoorbeeld, was de gehele vloer bezaaid met strandzand en zachte kussens, en alles omgetoverd in de sfeer van 1001 Nacht, compleet met waterpijpen, wierook en een exotische marktkraam. Wat een gigantische eer om hier in full drag ook nog eens live te mogen zingen!

Sowieso is De Trut, en de optredens die ik er mocht doen, bemoedigend en stimulerend geweest om het aan te durven zangles te nemen en vaker het podium te betreden. De toevallige ontmoeting met zanger Rufus Wainwright, twee weken voor ik op dezelfde plek een van zijn nummers ten gehore zou brengen, was een synchroniciteit die ik met liefde koester.

Tegenwoordig is De Trut een plek waar ik vriendschappen onderhoud en mensen ontmoet, waar ik onder het genot van een rood wijntje van gedachten wissel en iedere week wel weer wat leer. De creativiteit van de vrijwilligers inspireert en blijft uitdagen.

Gek genoeg ben ik nog altijd een beetje zenuwachtig voor ik Trutwaarts ga, voel ik die gezonde spanning van anticipatie. Wat gaat er deze week gebeuren? Wie zullen er zijn? Wat hebben ze nu weer bedacht? Waar worden we vandaag toe verleid?

Met heel mijn hart hou ik van De Trut!

---

Luistertip

Robert Weijers verzorgt nog steeds elke maand een gevarieerde LGBT+ radioshow onder de naam Kulti Kulti.